Topuk dikeni ameliyatı, diğer tedavi yöntemleri denenip sonuç alınamadığında başvurulan bir yöntemdir. Topuk dikeni ameliyatına geçmeden önce topuk dikeninin ne olduğuna ve tedavi yöntemlerine kısaca bir göz atalım.

Eski ortopedistlerin, topuk ağrısı şikâyeti olan hastaların röntgen sonuçlarında topuk kemiğinde bir çıkıntı görmeleri üzerine bu hastalığa topuk dikeni adı verilmiştir. Bu rahatsızlık ismi nedeniyle bir kemik problemi olarak düşünülmektedir. Topuk ağrısı, ayak cerrahisinde en sık rastlanan durumlardan biridir ve topukta görülen çıkıntı topuk dikeni hastalığının bir sonucu olup, topuktaki ağrının oluşmasında bir etkisi bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra, ayağın altında bulunan bir kasın çalışmaması ile ilgili bir problemden ötürü topuk dikeni oluşmaktadır.

Ayak taban yapısında plantar fasia isimli bir kas bulunmaktadır. Bu kas, yürüme sırasında yaylanma göstererek kişinin yükünün yere verilmesini sağlamaktadır. Bu plantar fasia kası yeteri kadar esneklik göstermezse ayak topuğunda ağrı oluşmakta ve bu ağrıya topuk ağrısı denilmektedir. Plantar fasia, farklı sebeplerden dolayı kısalır ve topuğun yapıştığı yeri çekerek bu bölgede kanama ve ağrı oluşmasını sağlamaktadır. Yapıştığı yerde zamanla oluşan kalınlaşma da röntgenlerde görülen topuk dikeni olarak adlandırılan görüntüye yol açmaktadır.

Düz tabanlarda, ayakları yüksek kavisli olanlarda, fazla kilolu olanlarda, topuklu ayakkabı ya da düz topuksuz ayakkabı kullananlarda, diyabet hastalarında, çeşitli romatizmal hastalıklarda ve bir grup ilacın yan etkisi olarak kasın kısalması ile topuk ağrısı meydana gelebilmektedir.

Sabah yataktan kalktıktan ilk birkaç adım sonra topuk ağrısı olması ve bu ağrının yürüme ile kendiliğinden geçmesi durumunda tipik olarak topuk dikeni tanısı konulmaktadır. Bunun yanı sıra, bir yerde uzun süre oturulduktan sonra kalkar kalkmaz oluşan topuk ağrısı ile gün bitiminde ağrı olması da çok tipik ve tanı koydurucu olmaktadır.

Plantar fasciitis yani topuk ağrısı rahatsızlığının tanısı konulurken ağrının şekline bakılmaktadır. Ancak, fiziki muayene sonrasında ayırıcı tanı için kişinin basarak ayak röntgenleri ve ek olarak gerekirse MRI veya kan tetkikleri istenebilmektedir.

Topuk dikeni tedavisinde ilk olarak uygulanan yöntem, ayak tabanında rahatsızlığa sebep olan kasa yönelik yapılan germe egzersizleridir ve burada plantar fasia kasının uzatılması amaçlanmaktadır. Daha sonra ise hastaların çoğunda oluşan basma sorununun çözümü için yürüme analizleri yapılmakta ve varsa, yürüme bozukluğu ortaya çıkarılarak problemin çözümüne yönelik olarak kişiye özel tabanlıklar uygulanmakta ve hastanın yürümesi ile ilgili sorunlar giderilmektedir. Ayrıca, ağızdan kullanılan antienflamatuvar ilaçlar ve yüzeysel antienflamatuvarlardan destek alınması sağlanmaktadır ve hastalara günde 3-4 kez buz uygulaması önerilerek 6 haftanın sonunda tamamına yakınının rahatlaması sağlanmaktadır.

Bu tedavi yöntemleri hastaya fayda sağlamazsa kas egzersizleri, fizik tedavi programları ile gece ateli denilen ve ayağın gece belli bir pozisyonda durmasını sağlayan bir cihaz kullanılmaya başlanmaktadır ve yaklaşık hastaların %50'sinde bu tedavi başarı sağlamaktadır.

Bir diğer aşamada ise doktorun tercihine göre kortizon ya da PRP enjeksiyonları hasta üzerinde denenmektedir. Ancak hangi ek tedavi tercih edilirse edilsin, hastaların egzersiz yapmaya ve tabanlık kullanımına devam etmeleri gerekmektedir.

Yukarıda sayılan tedavi yöntemleri ile sonuç alınamadığı zaman, hastalarda kasın kısalmasının yanı sıra, çok yakından geçmekte olan sinirin de sıkıştığı düşüncesi ile cerrahi tedavi planlanmaktadır. Hastalarda hem sinirin hem de kısalma olan kasın gevşetilmesini sağlayan ameliyat kapalı ya da açık yöntemle yapılabilmektedir.

Ameliyatın ardından hastanın 15 gün dinlenmesi ve 6 hafta boyunca ameliyat sonrası ayakkabısı giymesi gerekmektedir. Hasta 3 ay sonra normal hayatına dönebilmektedir. Bunun yanı sıra, hastaların ameliyat sonrası yapılan işleme göre farklılık gösteren fizik tedavi yaptırması da gerekmektedir.